Errata, fouten in en aanvullingen op ‘Land op de schop’ Uitgegeven in november 2013 en meerdere keren bijgeschreven. Het laatst in januari 2016. Het handigste is deze pagina’s uit te printen en als inlegvel voorin het boek te leggen. (Pagina) 2, onder kop Beneden rechtsonder, zie pagina 167 moet zijn; zie pagina 188. 2, onder kop Beneden links, zie ook pagina 231 moet zijn; zie ook pagina 213. 3, de pagina’s bij de hoofdstukken. Bij de voorplaat 2 Inhoudsopgave 3 Voorwoord 4 Inleiding 6 H 1.  Vijf kaarten 8 H 2.  Waterschap Barger-Compascuum 16 H 3.  Veenschap Barger-Compascuum-grens 27 H 4.  Veenschap Zwartenberger-Compascuum 38 H 5.  De ‘grijze’ houten school aan de Postweg 42 H 6.  Groepsfoto’s van de ‘grijze’ houten school 55 H 7.  Bewoning ten zuiden van de Postweg in de jaren dertig 59 H 8.  De streek achter de Klaas de Langesluis 71 H 9.  Bewoning ‘op het hoge’ aan de oostzijde kant 82 H 10.  Aan de oude Schoolweg-noord 99 H 11.  Het centrum in de jaren dertig. Nieuwbouw in St. Josefstraat, De Stikker en Het Spaan 104 H 12.  Vervening vanuit het noorden 113 H 13.  ‘Klenen’ Harm Cramer 129 H 14.  Van de ‘Streek’ naar Zwartenberg 135 H 15.  Bewoners van Zwartenberg 141 H 16.  Berkenrode, eerder de Maatschappij 149 H 17.  De familie Eilering, Glasmeijer, Jansen en Wösten 163 H 18.  Het authentieke ‘aole’ kerkhof 172 H 19.  Westra’s wiekie 176 H 20.  Klazienaveen-Noord 188 H 21.  Bij de kerk van De Weerd 199 H 22.  Buurtschap Sluis II 203 H 23.  Land op de schop 209 H 24.  Oude foto’s galerij 218 H 25.  Met de camera langs de Veenvaart 224 Literatuurlijst, andere bronnen, Kaarten en geraadpleegde websites 231 Adverteerders 235 19, bij kaart 7. J.B. Kuis is Johannes Bernardus Kuis (1909-1990), roepnaam Johan, maar bij de mensen beter bekend als ‘meester’ Kuis. 23. Verlengde Oosterdiep en de woningen. In 1915 doet de DVM een openbare aanbesteding van twee arbeidershuizen op plaats 28. Het is onwaarschijnlijk dat de DVM huizen laat bouwen op het bovenveen. Het zijn dan niet de beide woningen van de familie Wachtmeester, zoals ik opper op bladzijde 23. Limietweg 67 Volgens Johan Sulmann (woninginrichting) hebben zijn grootouders; Johan Heinrich Sulmann (1890-1974) en Catharina Walda (1892-1941) gewoond in een DVM-huis aan de Limietweg tussen de vroegere brugwachterswoning van Jans Heine en zuidelijker Willem Menzen. Dit huis had nummer 67. Oorspronkelijk lopen de plaatsen van het Waterschap Barger-Compascuum van de Runde tot de Breede Sloot. De aanleg van het Verlengde Oosterdiep splitst de plaatsen in een west- en een oostdeel. Door de aanleg van het Limietwegkanaal komen de meest oostelijke uiteinden ten oosten van het Limietwegkanaal te liggen. Deze stukken ‘Voor de Breede Sloot’ behoren nog wel tot het Waterschap Barger-Compascuum. Het DVM huis tussen die van Jans Heine en Willem Menzen ligt in het Waterschap Barger-Compascuum op plaats 28. Mogelijk is voor dit huis in 1915 een aanbesteding gedaan. Welk huis nog meer is mij niet duidelijk. Begin jaren dertig is Willem Menzen van de ‘Streek’ achter de Klaas de Langesluis verhuisd naar de Limietweg 68. In 1938 is het huis van de familie Sulmann afgebrand en bouwt later Lux Lubbers voor hen nieuw noordelijker op Limietweg 39. Later woont hier de familie Pruim en nu Marcel Noorder-vliet en Jemke Veenendaal. Verlengde Oosterdiep wz 104 In 1916 doet de DVM nogmaals een aanbesteding voor een huis op plaats 39. Dit kan het brugwachtershuis zijn met adres Verlengde Oosterdiep wz 104 en nu bewoont door de familie Gert Siebring, eerder Herman Esders, Jan Heijne, Rocks en Stoffer Schoonewille. Waarschijnlijk is G.H. (Hinnek) Lubbers hier de eerste bewoner (naar zeggen Broer Berens). Eerst woonden zijn op plaats 43 en later op plaats 32. Naderhand verhuist het gezin naar Emmer-Compascuum. Dochter Helena Lubbers trouwt met Willem Scholte. Op advies van de pastoor bouwt Willem Scholte, woonachtig in de Maatschappij, op de kruising van het doorgangspad van het Vastenow (Nieuw Dordrecht) naar de grens met de Limietweg een boerderij met winkel. Dit zegt kleinzoon René Scholte. De boerderij met winkel heeft als adres Limietweg 138. Zie ook; 145 jaar Bargercompascuum, 2de druk, blz 112. Over het kanaal ligt een vonder. Dit pad heeft nu als naam Vonderpad, hoewel de vonder vervangen is door (50 meter noordelijker) een dam. 25 en 26. Plaatseigenaren Waterschap Barger-Compascuum in 1929 Broer Berens (1916-2012) meent dat oorspronkelijk zijn grootvader Jan Berend Wilken eigenaar is van plaats 31-west. Zoon Geert Wilken ruilt met de beide Groningers Jan Roelof Stuut en zijn schoonzoon E.G. Smit, die eigenaren zijn van 30-oost. “Ze willen niet verkopen wel ruilen”, zegt Broer Berens. Op het bovenveen van plaats 31-west is bos geplant zoals ook op plaats 27a-west. Op plaats 27a-west ontstaat het eikenbos van de familie Wilken. Klompenmaker Harm Hölscher (1895-1967) vertelt Berens dat in de tijd dat hij naar school loopt (naar de ‘grijze’ houten school aan de Postweg) de boompjes nog maar half hoog zijn. Berens schat dat de bomen in 1895 zijn geplant. In het overgebleven deel van dit eikenbos wordt in 1966 het koloniedorp ’t Aole Compas gebouwd, de oorspronkelijke kern van het Veenmuseum, nu Veenpark. 30. Plaatseigenaren. H.H. (Minne) Greve komt uit het Smeulveen. Hij trouwt met Elisabeth Gerth, die aan de Westra’s wiekie woont. In 1919 krijgt de familie Greve hoog bezoek, zo vermeldt een krantenartikel, dat in bezit is van Herman Gerth. Het artikel heet ‘Bezoek aan Harm Nieters’. Een delegatie regeringsfunctionarissen, inclusief de burgemeester van Emmen en een minister, is op bezoek in Klazienaveen- Noord, Sluis II. Zij visiteren woningen op het bovenveen in Zwartemeer, maar ook twee boerderijtjes in Barger-Compascuum. Een deel van het krantenartikel luidt alsvolgt: “Te Barger-Compascuum werden bezocht twee boerderijtjes, zoals men honderden daar over een lengte van 14 K.M. kan vinden, en welke de een een beetje minder en de ander een beetje meer, maar ten slotte alle tamelijk wel gelijk zijn. De eerste boerderij was van ene Harm Nieters….. De tweede woning behoorde toe aan een zekere Greve…..Gelukkig troffen we op de heen- en terugreis naar Barger-Compascuum droog weer en dat deed ons vergeten de zware regen die onze kleeren flink gedrenkt had bij het bezoek aan de woningen op het bovenveen te Zwartemeer”. 1/5   Ga naar de volgende pagina